ÇOCUKLARA DEPREMİ NASIL ANLATIRIZ?

 

Öncelikle hepimize geçmiş odsun.  

 

Yaşanan deprem sonrası televizyon ve sosyal medya aracılığıyla olumuz etkilenebilecek çocuklarımıza "depremi nasıl anlatmalıyız?" konusundaki okulumuz rehberlik servisince hazırlanan bilgi notunu sizlerle paylaşıyoruz.

 

 

 

ÇOCUKLARA DEPREMİ NASIL ANLATIRIZ?

 

Günümüzdebirçokçocukgerekmedya,gereksosyalçevresiaracılığıyladepremile ilgili haberlere maruz kalmaktadır. Ebeveynler ve öğretmenler çocukların depremle ilgili sorularına nasıl yanıt vermeleri ve onların korkularını nasıl sağlıklıbir şekildeelealmalarıgerektiğinedairbilgiyeihtiyaçduymaktadır.

 

Çocuğumun depremle ilgili sorularına nasıl yanıtverebilirim?

 

Çocuğum depremle ilgili korkularını nasıl sağlıklı bir şekilde ele alabilirim?

 

Çocuklar somut düşünebildikleri için depremin nasıl gerçekleştiğini zihinlerindeişleyemezler.Buyüzdendepremzihinlerindebelirsizbirkavramdır.

 

 

 

Belirsiz kavramlar çocukları ürkütür ve çocuklardaki kaygının artmasına sebep olur. Kaygı düzeyi artan çocuklar yoğun endişe, güvensizlik ve korku hissederler.

 

Tıpkıölümvediğerdoğalfelaketlerdeolduğugibidepremleilgiliçocuğayapılacak açıklama da çocuğun yaşına ve gelişimsel seviyesine uygunolmadır.

 

                 HANGİ YAŞ GRUBUNA DEPREM NASIL ANLATILMALIDIR?

 

 Okul Öncesi dönem (3-6 Yaş)

 

Buyaşgrubundakiçocuklaryaşananlarlailgilibirçok"neden?"sorususorabilir. Bu durumda basit cevaplar vermekönemlidir.

 

Somutlaştırarakanlatın

 

Çocuğa bunları açıklamada oyunlar ve oyuncaklardan yararlanılabilir. Somutlaştırarak ve oyun ile anlattığımız deprem, hem çocuğu kaygıya sokmaz hem de çocuk için daha anlaşılabilir olur.

 

Örneğin;"Sanabirşeysöyleyeyimmi,depremnasıloluyorbiliyormusun?Yerin altındaböyleyanyanakocamankayalarvar,onlarduraduraeskiyor,sonra da ufak ufak parçalanıyor. Parçalanırken diğer kayaları da sallıyor biz de yerin üstünde olduğumuz için sallanıyoruz.. Hepsi bu!" şeklinde somutlaştırarak yapacağımız açıklamalar çocuğu rahatlatır ve çocuk deprem olayına olağanüstü bir anlam yüklememişolur.

 

Çocukların güvende olmaihtiyaçlarını karşılayın

 

Çocuklar güvende olup olmadıklarını merak eder ve bununla ilgili endişe duyarlar. Çocuğun duygularını dinlemek, konuşmasını teşvik etmek önemlidir. Çocuğa sadece korkmamasını, endişelenmemesini söylemek işe yaramaz. Çocuğa güvende olduğu mesajı verilmelidir. Bu mesajı, onun korkularını kabul ederek ve ciddiye alarak verebiliriz.

 

üm bu olanlar seni korkutmuş olabilir ama bizler annen ve baban olarak seninyanındayızvebirtehlikeanındasenikoruyabilmekiçinhazırolacağız. diyerek ona duygularını anladığınızıgösterebilirsiniz.

 

Depremlerde çürük olan binalar yıkılabilir. Fakat senin okulun ve evimiz sağlam olduğu için yıkılmayacaktır." Şeklinde bir açıklama ile çocuğun okulunun ve yaşadığı evin sağlam olduğu, yetişkinlerin de yanında olduğubilgisi verilebilir.

 

NOT: Bu dönemdeki çocuklar süreklilik ve kalıcılık kavramlarının oturmaması sebebiyle ölümlerin ya da yıkılan binaların tekrar geri döndürülebileceğini düşünebilirler. Bu durum gelişim özellikleri sebebiyle şaşırtıcı değildir.

 

Çocukların dile getiremediği korkuları konusundaki ipuçlarını görün

 

Bu yaşlardaki çocuklar kaygılarını oyun, uyku ya da yeme rutinlerindeki değişim gibi sözel olmayan yollarla ortaya koyabilir. Sözel olmayan bu kaygı belirtilerine karşı uyanık olmak, daha fazla fiziksel temas kurmak (sarılmak, kucaklamak), korku temalı oyunlarını engellemeyerek, duygularını dışa vurmalarına fırsat tanımak önemlidir.

 

 Okul Çağı Çocuğu (7 yaş ve üstü)

 

 Bu yaştaki çocuklar daha fazla ev dışında vakit geçirmeleri sebebiyle daha fazla bilgiyemaruzkalır.Okulöncesidönemdenfarklıolarakdevamlılıkvesüreklilik kavramları bu dönem çocuklarında oturmuştur. Ancak kendilerinden uzakta gerçekleşse bile bu felaketin kendi başlarına gelebileceği ile ilgili kaygı duyar ve bu kaygıyı kontrol etmektezorlanır.

  Bu dönemdeki çocuklarla depremle ilgilikonuşurken;

 

*Yer kabuğunun hareketliliği ve depremin nasıl bir doğa olayı olarak ortaya çıktığını çok fazla coğrafi detaya girmeden anlatabilirsiniz.

 

 *Çocuklarınyaşlarıbüyüdükçesorduklarısorusayısıveöğrenmekisteyeceği ayrıntı miktarı artacaktır. Bu sorulara doğru ancak kısa ve net cevaplar verilmeyeçalışılmalıdır.

 

*Bu yaştaki çocuklar yaşları sebebiyle zaman zaman olaylar arasındaki neden ve sonuçilişkilerinikurmaktazorlanabilirler.Birsonrakiadımonlaradepreminsağlam yapılmamız binalara ve deprem esnasında doğru davranmayan insanlara(örneğin

 

 beşinci kattan aşağı atlamak) verebileceği olası zararları anlatmak olabilir.

 

*Deprem ve etkileri konusunda kısaca bilgilendirilen çocuğun ihtiyacı, kendisinin güvende olduğunu hissetmektir. Kendi evi, okulunun güvenliği ile ilgili ne gibi önlemler alındığını bilmek çocuğu rahatlatabilir.

 

 *Böyle zamanlarda çocukların, yetişkinlerin kendilerini koruyacağına dair inançları zedelenir. Yetişkinlerin neden bu tür felaketleri önleyemedikleri konusunda öfkelenebilirveonlarısuçlayabilir.Buöfkelerininaltındayatangüvensizlik- korkuduygularınıanlamayaçalışınvebuduygularayanıtverin.

 

*Okul çağındaki çocuklar yaşamlarında diğer her şey yolunda gitse de sık sık ağlayabilir,kâbusgörebilir,derslerineodaklanmaktazorlanabilir.Budurumlarda bir psikolojik danışmandan yardımalın.

 

 *Daha büyük yaştaki çocuklar ve ergenler ise depremin etkilerini daha rahat anlayabilir ancak onların esas ihtiyacı bu olayın neden gerçekleştiğini bilmektir.Bunoktadabazıdoğaolaylarınıtıpkıyaşamımızdakibirçokolayıolduğu gibi tahmin etmemiz ve kontrol etmemizin güç olduğunu, ancak kendimizi korumak adına ne tür önemler alabileceğimizi onlaraanlatabiliriz. Böylelikle onlara dayanışma ve empatinin önemini de anlatmışoluruz.

 

 ÇOCUKLAR MEDYADA YER ALAN GÖRÜNTÜLERDEN NASIL ETKİLENİR?

 

 -Doğal afetlerin etkilerine ilişkin detaylı görüntüler içeren haberler, çocukların dünyayı güvenilmez ve tehditler içeren bir yer olarak algılamalarına sebep olabilir.

 

- Gördüklerinin kendi başlarına geleceğine dair yoğun korku ve kaygılar

 

hissedebilirler.

 

-Özellikle okul öncesi dönemde tekrarlayan görüntüler çocuğun kaygısını arttırabileceğigibiaynızamandatekbirolayıntekrartekrarmeydanageldiğini düşündürtebilir.

 

 YETİŞKİNLER OLARAK NELER YAPABİLİRİZ?

 

*Özellikle televizyonda depremle ilgili tekrarlanan ve biz yetişkinler için bile ürkütücü olan görüntülerden çocukları uzak tutun; konuyla ilgili haber izlenecekse bunları çocukların uyuduğu saatlerde yapın.

 

 

 

*Birçok çocuk ve yetişkin için bir felaket karşısında somut bir harekete geçmek kaygıyı azaltır. Böyle bir afetten sonra çocuklara deprem yaşamış kişilere yardım edebilme fırsatı verilebilirse kendilerini daha fazla kontrole sahipve güvendehissederler.Bukaygıyıazalttığıgibiaynızamandaçocuklardaempative dayanışma kavramlarının gelişmesine de yardımcıolabilir.

 

 *Okuldaveevdebirdepremplanıoluşturulmasıvebuplandoğrultusundao anda neler yapılabileceğinin önceden belirlenmiş olmaları çocuklara bu durumüzerindebirparçadaolsakontrolhissiverecektir."Öncelikleçocuklarayer kabuğu hareketlerinin doğal olduğu ancak insanların bunu bilerek ve hesaba katarak,yaşamiçingüvenliyerleroluşturulmuşolduğusöylenmelidir.Gerekokulda gerek evde nasıl davranılması gerektiği, paniğe kapılmadan yaşam üçgeni oluşturma konusu mutlakakonuşulmalıdır"

 

* Medyada yer alan haberlerin amacını çocuklara anlatmak, kaygılarını azaltabilir. Örneğin "Bu haberler, depreme karşı almamız gereken önlemleri bize hatırlatmak için veriliyor. Evlerimizi sağlam inşa etmek, deprem esnasında nasıl davranacağımızı öğrenmek bizi depremden korur."

 

*Okulçağındakiçocuklariçindepremönlemlerikonusundabilgilenmegörevi, telefon bilgileri, depremin sonuçları ve baş etmiş olan ülkelerin başa çıkma biçimleri, politikaları konusunda araştırma yaptırmak da kontrol duygusunu geliştirmesine katkısağlar.

 

 

*Biz yetişkinler için de böyle dönemlerde sakin kalabilmek bazen zordur. Bizler de kontrol hissimizi kaybetmiş hissedebiliriz. Ancak çocukların böyle dönemlerde bir miktar da olsa kontrolü ellerinde tutan, güçlü yetişkinleri yanlarında görmeye ihtiyaçları vardır. Bu sebeple anne-babanın ve diğer yetişkinlerin deprem karşısındaki tutumu son derece önemlidir. Çocukların rahatlayabilmeleri ancak yetişkinlerin sakin davranabilmeleri, çocuğun yaşına uygun açıklama yapabilmeleri ve güven ortamı yaratabilmeleri ile mümkün olacaktır.

 

 *Çocuğunkaygınedeniyleuyku,tuvalet,yemekgibirutinlerininbozulması,sözü edilen yaklaşımlara rağmen çocuğun rahatlayamaması durumunda ruh sağlığı uzmanından yardımalınmalıdır.   zlerle paylaşıyoruz.